«Τα τετραθέμελα του κόσμου τούτου: ψωμί, κρασί, φωτιά, γυναίκα»
Ν.Καζαντζάκης
Η γυναίκα ήταν, είναι και θα μείνει για πάντα, μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης των ποιητών, στον κόσμο ολόκληρο. Αποτελεί από τη φύση της θέμα ανεξάντλητο, ενδιαφέρον, ελκυστικό και πολυδιάστατο. Είναι Μούσα των ποιητών. Η γυναίκα με όλα της τα πρόσωπα, τις ιδιότητες και τους ρόλους: σύντροφος, σύζυγος, μητέρα, αδερφή, κόρη, γυναίκα ενάρετη ή άπιστη, προδομένη, απελπισμένη, ευτυχισμένη, ερωτευμένη ή ανέραστη, εκδικητική, νεαρή ή ηλικιωμένη είναι πάνω από όλα γυναίκα «αγαπημένη». «Πριν απ’ τα μάτια μου ήσουν φως,/ πριν απ’ τον έρωτα έρωτας/κι όταν σε πήρε το φιλί γυναίκα..» (Ο. Ελύτης). Η γυναίκα είναι μυστηριακή, δυναμική, σκληρή, ρομαντική, καταξιωμένη, απρόβλεπτη. Με όποιο επίθετο κι αν χαρακτηριστεί, εκφράζεται διαχρονικά το Σύμπαν, αφού είναι η πεμπτουσία εκείνης της μορφής που χαρίζει τη ζωή. Γιατί η ΖΩΗ είναι ΓΥΝΑΙΚΑ. Γυναίκα που έχει ανάγκη την αγάπη! Η αγάπη είναι ζωή και οι παραστάσεις αγάπης εμπειρίες που αποτυπώνονται στην καρδιά της ανεξίτηλα.
Καθώς ξετυλίγονται οι σπονδυλωτές ιστορίες των εννέα γυναικών, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται ότι, αν και η κάθε μια προχωρά στο δικό της μονοπάτι, είναι συνδεδεμένες με τα αόρατα νήματα της μοίρας. Γυναίκες πολυσύνθετες, με διαφορετική οντότητα, φιλοσοφία, θέση και στάση στη ζωή, θα δώσουν το δικό τους παρόν. Μέσα από μνήμες απρόσκλητες, γλυκόπικρη νοσταλγία, προσωπικούς απολογισμούς. Μέσα από εντάσεις, φόβο, αγωνίες και ισορροπίες δύσκολες θα καταφέρουν να ενεργοποιήσουν τις δυνάμεις τους. Νέοι δρόμοι, φωτεινοί συνοδοιπόροι, επανασυνδέσεις με παλιά αγαπημένα πρόσωπα, θα βοηθήσουν στο ξετύλιγμα του κουβαριού των σχέσεων. Καθώς μεγαλώνουν παλεύουν, αντιστέκονται. Γίνονται διεκδικητικές κι επιλεκτικές. Ζητούν την αποδοχή από τον εαυτό τους. Η κάθε μια κουβαλά τις δικές τις αλήθειες και τις δικές της πληγές. Η ζωή τους έχει διδάξει πως κάθε ψυχή χρειάζεται ένα ελαφρό άγγιγμα για να νιώσει ζωντανή. Όταν ακούνε τον απαλό ψίθυρο της ψυχής τους σωπαίνουν.
Γυναίκες που έχουν ανάγκη τον έρωτα. Γνωρίζουν άραγε πως η ακατάπαυστη αναζήτηση του έρωτα, τις οδηγεί στο να ερωτευτούν ένα άτομο όπως εκείνες το έπλασαν; Ερωτεύονται αυτό που τους λείπει και καθώς ζούμε στην εποχή του ανικανοποίητου, ζητιανεύουν τον έρωτα. Ερωτεύονται τον έρωτα, που η ιδέα του είναι πιο ισχυρή από την εικόνα του. Εξιδανικεύουν αυτό που θέλουν να ερωτευτούν. Και αληθινά, ο έρωτας ο άτιμος, ο άταχτος πληγώνει, λαβώνει, ισοπεδώνει αλλά κινεί τα πάντα. Όλες τον επιθυμούν. Τυχερές όμως εκείνες που θα καταφέρουν να τον μεταμορφώσουν στην αγάπη. Να «ερωτεύονται» μέσα από την αγάπη. Αυτό το ευγενές συναίσθημα που επιτρέπει σε δυο ανθρώπους να συνεχίζουν να ζουν όμορφα μαζί. Να συνεχίζουν να χτίζουν, να δημιουργούν, να σέβονται ο ένας τον άλλο, να αγαπιούνται. Η ζωή θα τις διδάξει, πως η αληθινή αγάπη δεν είναι εκείνη που αντέχει στο χωρισμό, αλλά τα καταφέρνει να αντέξει τη μακροχρόνια οικειότητα.
Γυναίκες που μέσα από την αναζήτηση της αγάπης θα μάθουν πως η μεγαλύτερη κατάχτηση είναι η αποδοχή των σκοτεινών σημείων και η αγάπη του εαυτού τους. Επώδυνα θα αναγνωρίσουν πως «η ζωή ξέρει» και είναι πάντα σε αναμονή της κατάλληλης στιγμής για δράση. Όμως η ζωή πάντα θα φέρνει μπροστά τους προβλήματα δυσεπίλυτα, προβλήματα που δεν καταφέρνουν πάντα να λύσουν.
Γυναίκες που μέσα στο διάβα της ζωής αναγνώρισαν τα λάθη τους και δέχονται το βάρος των συνεπειών. Έχουν πλέον επίγνωση του σωστού και του λάθους, ξέρουν πως η ζωή δεν είναι για κανέναν ευθεία γραμμή. Αυτό είναι το θαύμα της ζωής.
Όπως το λέει και ο τίτλος, πρόκειται για εννέα γυναίκες που κάθε μια τους έχει ν’ αφηγηθεί τη δική της μοναδική – προσωπική ιστορία. Ο αναγνώστης θα μπορούσε να διαβάσει μεμονωμένα τις ιστορίες. Όμως όλες οι γυναίκες συνδέονται μεταξύ τους με άρρηκτα νήματα κι έχουν να του δώσουν πολλές διδαχές: για τις ανατροπές στη ζωή, την αδιάκοπη εναλλαγή των πάντων, την απώλεια, την προδοσία, την ματαίωση. Αλλά και τη φιλία, την ελπίδα, την αγάπη. Αυτό που τις συνδέει είναι ο άσβεστος έρωτας για τη ζωή. Η πεποίθηση πως κάθε ξημέρωμα φέρνει ένα καινούργιο φως. Η πίστη στον εαυτό τους. Η φιλία τους, το στήριγμά τους. Η ανάγκη να αγαπηθούν και ν’ αγαπήσουν. Έχουν μάθει πως το αληθινό μεγαλείο της ζωής είναι να μπορούν να ξανασηκωθούν όρθιες και δυνατές, μετά από κάθε πτώση.
Αφηγήτρια είναι η Δάφνη Σαρρή – το alter ego της συγγραφέως – η οποία καθώς σχετίζεται με όλες τις γυναίκες, με κάποιες πολύ δυνατά, ξετυλίγει το νήμα των ιστοριών τους. Είναι μια ώριμη γυναίκα, ιδιαίτερα ευαίσθητη, που στα πλαίσια συζυγικής κρίσης, μέσα σε μια δύσκολη νύχτα έρχεται σε αντιπαράθεση με τον εαυτό της, θυμάται, ανατρέχει στο παρελθόν για να κλείσει παλιούς λογαριασμούς, για να αποδεχθεί εαυτόν και να προχωρήσει.
Κεντρικό πρόσωπο είναι ηΕυτυχία, Ευτυχία κατ’ ευφημισμό, που γιάτρεψε τα τραύματά της προσφέροντας φιλία, αγάπη, καλοσύνη και μια μεγάλη αγκαλιά. Το σπίτι της υπήρξε σημείο αναφοράς, όπως και η ίδια. Σημείο συνάντησης και πόλος έλξης. Τώρα που έχει φύγει από τη ζωή, η θλίψη του θανάτου της θα φέρει στο φως μνήμες και γεγονότα που σφράγισαν μια εποχή. Κατά τη διάρκεια του ετήσιου μνημόσυνου της, η Δάφνη- στενή της φίλη- που βιώνει οδυνηρά το πένθος, θα κάνει κατάδυση στα περασμένα. Σε μια εποχή που έφυγε ανεπίστρεπτα.
Τέλος, τόπος αναφοράς η αγαπημένη Θεσσαλονίκη με την παραλία της, το Βαρδάρη, το Διοικητήριο και τις γειτονιές της άνω πόλης. Τους ίσκιους και τις ομίχλες της που τρέχουν να κρυφτούν στα σκοτεινά νερά του Θερμαϊκού.
Παρατίθεται ένα απόσπασμα από τις «9 γυναίκες»:
[« Δεν θα περάσει γρήγορα, αλλά θα περάσει. Πρέπει να κοιτάξεις μέσα σου βαθιά και ίσως καταλάβεις», αναστέναξε και συνέχισε την ανάγνωση.
« Η αλήθεια είναι πως θέλεις ν’ αγαπηθείς χωρίς όρους και όρια. Ασύμβατα κι ασυγκράτητα. Καθώς έχεις αρχίσει να μεγαλώνεις, επιθυμείς να ζήσεις έναν έρωτα όλο ποίηση. Έτσι τον έχτισες στο μυαλό σου. Με θάλασσες κι ηλιοβασιλέματα, με νύχτες κάτω από τ’ αστέρια και ροδαλά χαράματα δίπλα σε μια φωτιά που σιγοκαίει στην παραλία. Κι ακόμα θέλεις καράβια που σαλπάρουν, αλλά δεν τα πας καλά με τις άγκυρες. Με τέτοια κι άλλα τόσα τον έντυσες τον έρωτα, και πήγες να τον συναντήσεις. Ήξερες που πήγαινες. Ήξερες, όμως το ήθελες πολύ. Όχι μονάχα το σώμα σου αλλά και το μυαλό σου, η ψυχή σου. Ήξερες πως ήσουν το δεύτερο πρόσωπο και ότι αυτό που επιχειρούσες θα σε οδηγούσε σε έναν φαύλο κύκλο θλίψης. Επιπλέον, είσαι κι εγωίστρια. Στη ζωή σου δεν θέλεις να παίζεις δεύτερους ρόλους. Αυτή η σκάλα δεν κατεβαίνει. Το ξέρες πως είναι ένας έρωτας καταδικασμένος. Επιστρέφοντας στο δικό σου πυρήνα, θα αρχίσεις την αργή – ελεύθερη πτώση. Κι εσύ Τζέισον; Σίγουρα είσαι καλά γιατί πάντα ήσουν. Έτσι τουλάχιστον λες στους άλλους κι έτσι έχεις πείσει και τον εαυτό σου. Τα πάντα στη ζωή σου είναι ομαλά και προδιαγεγραμμένα. Ανερχόμενη καριέρα, θαυμάσια οικογένεια, ένα υπέροχο σπιτικό πλαισιωμένο από συγγενείς και φίλους. Ωραίες εικόνες. Όλα σε μια ευθεία, μια ίσια γραμμή. Τι έγινε όταν εγώ πάτησα πάνω στη γραμμή; Πως έγινε, ποιος το προκάλεσε; Εσύ, εγώ ή μήπως το σύμπαν που συνωμότησε; Ξέρεις πως η ζωή σου θα παραμείνει ως έχει. Έτσι θα επιστρέφεις ικανοποιημένος στην ισοηλεκτρική γραμμή σου….».
Η Λώρα έκλεισε το δερματόδετο τετράδιο κι αφέθηκε στο φιλί του πρώιμου καλοκαιριού. Πόσο πολύ έχει αλλάξει, όμως μνήμες σκόρπιες και σκέψεις άτακτες την κατακλύζουν. Τώρα ξέρει πως ο έρωτας μπορεί να είναι το ωραιότερο όνειρο και ο χειρότερος εφιάλτης. Τότε είχε την ανάγκη να αγαπήσει και ν’ αγαπηθεί χωρίς όρους και όρια. Να φεύγουν μ’ ένα φιλί για έναν άγνωστο κόσμο. Όταν όμως κατάλαβε ότι ‘’ ετούτη η σκάλα δεν κατεβαίνει’’, η θλίψη την στοίχειωσε και ξεκίνησε η ελεύθερη πτώση. Επιστρέφοντας στο παρόν, κλείνει τα μάτια και νιώθει το χάδι του ήλιου στο πρόσωπο.
« Καλώς ήρθες καλοκαίρι και φέτος», ψιθυρίζει.
Οήλιος ανεβαίνει ψηλά, κοντεύει μεσημέρι. Η γλυκιά μυρουδιά του χορταριού αρωματίζει τον αέρα. Ανασαίνει βαθιά κοιτάζοντας τον μακρινό ορίζοντα και η ανησυχία της υποχωρεί, ανήμπορη να αντισταθεί στην απόλυτη αρμονία. Σήμερα είναι μια μεγάλη μέρα. Το απόγευμα θα γίνουν τα εγκαίνια του καινούργιου σχολείου εδώ στη Γκάνα, σε μια μικρή κωμόπολη, δίπλα στη θάλασσα. Μετά από δυο χρόνια κινητοποιήσεων, το καινούργιο σχολείο είναι γεγονός. Η Λώρα χαμογελά γαληνεμένη. Καθισμένη σε μια σκιερή γωνιά στο αίθριο, κοιτάζει τις εγκαταστάσεις του και τα παιδιά που παίζουν στον αυλόγυρο. «Δεν είναι μεγάλο», σκέφτεται. «Ένα απλό οίκημα με δυο αίθουσες, ένα γραφείο και τον παιδότοπο. Όμως τώρα πια τα παιδιά θα έχουν επιτέλους πρόσβαση σ’ ένα κανονικό σχολείο. Τα παιδιά είναι το μέλλον, έρχονται στον κόσμο για να τον αλλάξουν. Ακόμη κι αυτά τα παιδιά».
Γι’ αυτά τα παιδιά που ζούνε στα όρια της φτώχιας, χωρίς τρόφιμα, φάρμακα, εμβόλια, χωρίς γιατρούς και δασκάλους έκανε η Λώρα στροφή στη ζωή της πριν από τέσσερα χρόνια. Ξεκίνησε, στελεχώνοντας μια αποστολή μη κερδοσκοπικής οργάνωσης, παίρνοντας άδεια από τη δουλειά της. Ήρθε στη Γκάνα σαν ανάδοχη μητέρα του τρίχρονου Ιωσήφ και παρέμεινε. Παραιτήθηκε λίγο αργότερα κι άρχισε να εργάζεται εθελοντικά. Άρχισε να μαθαίνει στα παιδιά αγγλικά – ανάγνωση και γραφή – στο αυτοσχέδιο σχολείο και να βοηθά την κοινότητα όσο μπορούσε. Ταυτόχρονα, μαζί με τον Άγγλο δάσκαλο – ακτιβιστή Ίαν ξεκίνησαν έναν αγώνα για την ευαισθητοποίηση του κόσμου διεθνώς, με σκοπό την συγκέντρωση χρημάτων. Σκοπός τους ήταν το χτίσιμο ενός πραγματικού σχολείου.
Η Λώρα κάνει προσπάθεια να διώξει κάθε κακή σκέψη κι αφήνεται στη γλυκύτητα του μεσημεριού. Με το βλέμμα παρακολουθεί το χαρούμενο μελίσσι των παιδιών που παίζουν κι ανάμεσά τους τον Ιωσήφ. Τον δικό της Ιωσήφ, τον πιο ψηλό απ’ όλους. Χαμογελά, τον κοιτάζει που τρέχει και τον καμαρώνει! Ψηλά στον ουρανό σπανίζουν τα σύννεφα. Μαζί με τον ήλιο που λάμπει, λάμπουν και οι δικές της αλήθειες. Αυτές που ανακαλύπτει εδώ, μέρα με τη μέρα, μέσα από μια άλλη φιλοσοφία ζωής, αγαπώντας, προσφέροντας και θέτοντας καινούργιους στόχους. Εδώ, διδάχθηκε και διδάσκεται κάθε μέρα πως κάθε παιδί είναι μοναδικό και ξεχωριστό και κάθε του χαμόγελο, κάθε χτύπος της καρδιάς του είναι μια καινούργια ελπίδα και μια αστείρευτη πηγή έμπνευσης.
Θυμάται τη μέρα που πρωτοσυνάντησε τον Ίαν όταν έφτασε στο αεροδρόμιο της Άκρα. Το ψηλό του παράστημα, τα μαλλιά του να ανεμίζουν, το φωτεινό του βλέμμα μέσα από τα στρογγυλά γυαλιά, την ευγένειά του. Αυτός την ενημέρωσε διακριτικά, πως στην κοινότητα που θα έμεναν έπρεπε να στερηθεί τις περισσότερες ανέσεις του δυτικού πολιτισμού. Ο Ιαν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ένταξή και στην παραμονή της. Της συμπαραστάθηκε από την πρώτη στιγμή. Η Λώρα θυμάται τις φιλοσοφημένες του προτροπές, σαν απάντηση στις εξομολογήσεις της: ‘’ Τα πράγματα Λώρα, δεν τα βλέπουμε όπως είναι, αλλά όπως εμείς είμαστε. Γι’ αυτό μην ψάχνεις τα γιατί. Στον έρωτα δεν υπάρχει λογική, ούτε εξήγηση. Να θυμάσαι πως ζω σημαίνει υποφέρω, κάνω λάθη, ρισκάρω, δίνω, χάνω…’’. Ο Ίαν, που συνδυάζει το πνεύμα του ονειροπόλου ακτιβιστή με τον πρακτικό ρεαλισμό την εμψύχωσε και την εμψυχώνει μέχρι σήμερα. Μέσα από το έργο του παίρνει δύναμη. Η μορφή του εκπέμπει αγάπη και φως…..] (Λώρα – Ο δρόμος για τη λύτρωση).
