Ο θυμός ( θυμικό) κατά τους αρχαίους Έλληνες ήταν ο πυρήνας της ανθρώπινης ύπαρξης.
Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Είναι αδυναμία ή δύναμη ο θυμός;
Δύσκολο συναίσθημα ο θυμός. Συναίσθημα που οι περισσότεροι το φοβόμαστε, ίσως γιατί φοβόμαστε τον εαυτό μας, τις σκέψεις μας, τις αντιδράσεις και τα ξεσπάσματά μας, όπως και την έντασή του. Είναι συναίσθημα που έχουμε μάθει να το καλύπτουμε, να το αποφεύγουμε, να το θεωρούμε σαν κακό, με άμεση συνέπεια να μην το αντιμετωπίζουμε. Στην πραγματικότητα δηλαδή εκπαιδευόμαστε από μικρή ηλικία να μην αντιμετωπίζουμε την πραγματική αιτία του θυμού μας.
Ο θυμός – παρά το αρνητικό του πρόσημο – είναι ένα συναίσθημα που πρέπει να εκφράζεται. Πρέπει να μάθουμε να τον αναγνωρίζουμε, να τον αποδεχόμαστε και να μεταβολίζουμε την ενέργειά του, ώστε να αποτρέψουμε την κλιμάκωσή του στα καταστροφικά συναισθήματα της ντροπής, της ενοχής, της αγανάκτησης.
Όταν ο θυμός δεν εκφράζεται, δεν εξωτερικεύεται στρέφεται προς τον εσωτερικό εαυτό και μπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές καταστάσεις όπως είναι η υψηλή αρτηριακή πίεση, η αγχώδης διαταραχή και η κατάθλιψη. Ο δυσλειτουργικός θυμός είναι επικίνδυνος:
«…Και όσο ήμουν θυμωμένη και πονούσα, τόσο φοβόμουν ότι αυτό δεν θα τελειώσει ποτέ. Και μετά ντρεπόμουν. Ντρεπόμουν να μιλήσω με τους φίλους μου ή στη μαμά μου, γιατί νόμιζα ότι εγώ ήμουν πολύ δυνατή και μπορούσα να τα καταφέρω όλα μόνη μου… Αφήστε που δεν ήθελα να δείξω σε κανέναν ότι πονούσα κιόλας… Μετά όμως άρχισα να μιλάω γι’ αυτό που με στενοχώρησε… Και σκέφτηκα ότι μόνο όταν μιλάω γι’ αυτό το αντιμετωπίζω και ότι αυτά συμβαίνουν… Συμβαίνουν σε όλους. Και μετά σκέφτηκα ότι θα θυμηθώ τις όμορφες στιγμές που περνάω με τους φίλους μου, τα πράγματα που μου αρέσουν. Και όλα αυτά θα με κάνουν να θυμηθώ ότι δεν πειράζει αν στενοχωρηθώ για λίγο… αρκεί να είναι για λίγο…».
Ο θυμός είναι φυσική και αυτόματη αντίδραση στον (συναισθηματικό) πόνο που απορρέει από καταστάσεις, όπου οι άνθρωποι βιώνουν απόρριψη, απειλή, εκφοβισμό, απώλεια, σύγκρουση, ταπείνωση, άρνηση, απογοήτευση από τη μη επίτευξη σημαντικών στόχων, αδικία και προδοσία.
Είναι αλήθεια ή μύθος η εκτόνωση του θυμού;
Η αλήθεια είναι πως ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη. Οι ειδικοί μιλάνε για έναν μύθο επικίνδυνο, καθώς έχει αρνητική ενέργεια γεμίζοντας το σώμα με αρνητικότητα και άγχος. Επιπλέον έρευνες έχουν δείξει ότι αν αφεθούμε στον θυμό, αυτό μπορεί να οδηγήσει σταδιακά σε περισσότερο θυμό, επιθετικότητα που δεν ωφελεί τον εαυτό μας ή τον απέναντί μας για επιλυθεί το πρόβλημα. Το ιδανικό είναι να ανακαλύψουμε τι κινητοποιεί το θυμό και να αναπτύξουμε στρατηγικές για να σταματήσουμε αυτούς τους παράγοντες από το να μας κινητοποιούν.
Η επίλυση του θυμού, δεν είναι μία απλή διαδικασία που μπορεί να λυθεί άμεσα. Υπάρχουν όμως μερικοί τρόποι για να κατευναστεί το αρχικό συναίσθημα κι έτσι να μην διοχετευθεί σε μεγαλύτερη έξαρση
Οι θυμωμένοι άνθρωποι έχουν την τάση να βγάζουν βιαστικά συμπεράσματα και να ενεργούν πάνω σε αυτά αν και κάποια είναι ανακριβή.
Όταν βρεθείς σ’ αυτή τη δύσκολη θέση προσπάθησε να ηρεμήσεις για να σκεφτείς πιο διεξοδικά τις απαντήσεις και τις αντιδράσεις σου. Πάρε βαθιές αναπνοές, άκουσε προσεκτικά το άλλο άτομο και πάρε το χρόνο σου πριν απαντήσεις.
Αφουγκράσου τι κρύβεται κάτω από τον θυμό. Υπάρχουν άλυτα συναισθήματα. Μην τον φοβάσαι τον εαυτό σου. Μην φοβάσαι να μάθεις να αντιμετωπίζεις αυτά που σε θυμώνουν ώριμα, συγκροτημένα. Μην ντρέπεσαι να μιλάς για τα συναισθήματά σου και γι’ αυτά που σε στενοχώρησαν.
Να επεξεργάζεσαι τα συναισθήματά σου, τις αιτίες και τις αφορμές τους. Να μάθεις να κάνεις την αυτοκριτική σου και να μιλάς σε ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, στους συμμάχους σου. Να μάθεις να αντικαθιστάς τα αρνητικά συναισθήματα με θετικά.
Μην επιτρέψεις τον θυμό να φωλιάσει στην ψυχή σου. Μην τον αφήσεις να σε αλλοιώσει, να σε κάνει κάποιο άλλο άτομο που δεν θα αναγνωρίζεις στον καθρέπτη. Να τον αγαπάς τον εαυτό σου και να τον φροντίζεις, ακόμα κι αν η φροντίδα αυτή σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσεις τα σκοτάδια σου.
Μη φοβάσαι τον εαυτό σου. Μόνο έτσι θα μάθεις να αντιμετωπίζεις αυτά που σε θυμώνουν με ωριμότητα και συγκρότηση. Να μάθεις να επεξεργάζεσαι τα συναισθήματά σου, τις αιτίες και τις αφορμές τους. Να μάθεις να κάνεις την αυτοκριτική σου και να μιλάς σε ανθρώπους που εμπιστεύεσαι, στους συμμάχους σου. Μάθε να αντικαθιστάς τα αρνητικά συναισθήματα με θετικά.
24/3/2023 – Βάσω Σίδη
